หน้าที่ของตับ

การทำงานของตับค่อนข้างซับซ้อน และอย่างที่บอกว่าตับเป็นอวัยวะภายในที่สำคัญมาก ตับจึงแบกภาระหน้าที่ไว้เยอะ โดยจะอธิบายหน้าที่ของตับได้ดังนี้

1. ตับเป็นผู้สร้าง

อาหารทุกชนิดที่เรากินเข้าไป ไม่ว่าจะเป็นอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต (แป้ง, น้ำตาล) ไขมัน โปรตีน วิตามิน ยา หรืออาหารใด ๆ ก็ตาม ร่างกายเราไม่สามารถดูดซึมสารอาหารเหล่านี้ไปใช้ได้ทันที ต้องผ่านกระบวนการย่อยโดยกระเพาะและลำไส้เล็ก และหลังจากย่อยอาหารจนอยู่ในรูปอณูที่เล็กพอให้ร่างกายดูดซึมเข้าหลอดเลือดดำได้แล้ว ตับจะทำหน้าที่จัดเก็บสารอาหารต่าง ๆ ไว้ตามสมควร แล้วนำมาสร้างสารอาหารที่จำเป็นต่อการทำงานของร่างกาย เช่น สร้างโปรตีนอัลบูมิน (Albumin) ซึ่งเป็นโปรตีนที่ช่วยอุ้มน้ำและเกลือแร่เอาไว้ในหลอดเลือด นอกจากนี้ตับยังสร้างสารอื่น ๆ อีกมาก รวมไปถึงการสร้างโปรตีนที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือดด้วย

2. ตับเป็นคลังสารอาหาร

ตับทำหน้าที่สะสมสารอาหารต่าง ๆ เอาไว้ใช้เมื่อร่างกายต้องการ เช่น เปลี่ยนน้ำตาลกลูโคสเป็นไกลโคเจน และเก็บไว้ในตับ และเมื่อร่างกายต้องการพลังงาน ตับก็จะดึงไกลโคเจนกลับมาเป็นกลูโคส จากนั้นก็ส่งต่อให้ร่างกายนำไปใช้เสริมการทำงานส่วนต่าง ๆ ต่อไป

นอกจากนี้ตับยังเก็บสารอาหารอย่างวิตามิน และสารอาหารจำเป็นต่อร่างกายชนิดอื่น ๆ ไว้ให้ร่างกายดึงไปใช้ในยามขาดแคลน หรือใช้ในการละลายไขมัน ช่วยให้ย่อยอาหารง่ายขึ้น

3. ตับมีหน้าที่สร้างเกลือน้ำดีและน้ำดี

เกลือน้ำดีและน้ำดีที่ถูกสร้างโดยตับจะคอยทำหน้าที่ละลายไขมัน จึงช่วยให้การย่อยอาหารสะดวกยิ่งขึ้น จากนั้นน้ำดีที่ถูกใช้ย่อยอาหารไปแล้ว จะโดนขับออกมาทางท่อน้ำดี ผ่านต่อมายังลำไส้เล็ก และถูกขับถ่ายมาพร้อมกับอุจจาระ

ทว่าหากมีการอุดกั้นทางท่อน้ำดีเกิดขึ้นในร่างกาย สารต่าง ๆ ที่ผ่านการย่อยจะเกิดการอุดตัน และตัวน้ำดีก็จะย้อนกลับเข้าเส้นเลือด ก่อให้เกิดภาวะดีซ่านได้

4. ตับทำหน้าที่เป็นศูนย์รีไซเคิล

นอกจากตับจะคอยเก็บสะสมสารอาหารเพื่อเปลี่ยนเป็นพลังงานป้อนให้ร่างกายแล้ว ตับยังมีหน้าที่ดึงเอาโปรตีนเก่า ๆ มาหมุนวนกลับไปใช้ได้ใหม่อีกด้วยนะ

5. ตับมีหน้าที่ขับถ่ายของเสียและสารพิษต่าง ๆ 

ทั้งยาหรือสมุนไพรชนิดใด ๆ ที่เรารับประทานเข้าไป ตับจะคอยกรองสารอาหารเก็บไว้ในร่างกาย ส่วนที่เป็นสารพิษต่อร่างกายตับจะพยายามขับออกไปทางปัสสาวะ หรือไม่ก็ขับถ่ายมากับน้ำดี

ทว่าหากรับประทานยาที่ไม่มีความจำเป็นต่อร่างกาย หรือแม้แต่อาหารเสริม และสมุนไพรบางชนิด ตับก็อาจจะไม่รู้ประโยชน์ของสมุนไพรและยาเหล่านี้ จึงมีความเสี่ยงที่ตับจะเปลี่ยนสารจากยา อาหารเสริม และสมุนไพร เป็นสารพิษที่อันตรายต่อร่างกาย ก่อให้เกิดโรคตับอักเสบในภายหลัง

6. ตับเป็นเกราะกำบังชั้นดีของร่างกาย

ตับไม่เพียงแต่ช่วยขับสารพิษจากอาหารที่เรากินเข้าไปเท่านั้น แต่ตับยังคอยทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันและทำลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามาในร่างกาย ถือว่าเป็นเกราะกำบังที่สำคัญของร่างกายเลยทีเดียว

ทั้งนี้หน้าที่ของตับยังช่วยร่างกายสร้างโปรตีนวิตามิน วิตามินเอ และคอยเก็บธาตุเหล็กที่เกิดจากการที่เม็ดเลือดถูกทำลายอีกด้วยนะคะ

ตับเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญมากไม่ยิ่งย่อนไปกว่าอวัยวะใดๆ ในร่างกาย เป็นทั้งอวัยวะที่สร้างหรือสังเคราะห์สารสำคัญต่างๆ เช่นโปรตีนชนิดต่างๆ และเป็นอวัยวะที่ค่อยทำลายสารพิษ หรือสารต่างๆ ที่ร่างกายไม่ต้องการเพื่อการขับออกไปจากร่างกาย 

โรคที่เกิดกับตับที่สำคัญโรคหนึ่งคือ โรคตับแข็ง ที่อาจจะเกิดมาจากสาเหตุหลายประการ เช่น การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ การดื่มแอลกอฮอลมากเกินไปเป็นระยะเวลานานๆ หรือการได้รับสารพิษก็สามารถทำให้เกิดการเป็นภาวะตับเสื่อม หรือตับแข็งได้ และเป็นภาวะที่จะนำไปสู่การเป็นมะเร็งตับในที่สุด

มีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นว่า สารพฤกษาเคมี เฮสเพอริดิน (Hesperidin) สามารถช่วยป้องกันหรือปกป้องภาวะตับแข็งหรือ liver fibrosis (fatty liver) ได้โดยทำการศึกษาในหนูทดลองที่เหนี่ยวนำให้เกิดเป็นโรคตับแข็งด้วยสารเคมีชนิด carbon tetracholride (CCl4)